ویرانه‌های اسرار‌ آمیز دنیای کهن (3)

نبتا پلایا (Nabta Playa)

در صد کیلومتری غرب ”ابو‌سیمبل“، در جنوب مصر، ویرانه‌های ” نَبتا پلایا“ آرمیده: سازه‌ی سنگی دایره‌شکلی متعلق به اوایل دوران هولوسین (5500 تا 11000 سال پیش) که به نظر می‌رسد برای انسان‌های ما‌قبلِ تاریخ، کاربردی آیینی و نجومی داشته است.
سازۀ سنگی نَبتا پلایا، یکی از دیرین‌ترین ساختارهای ستاره‌شناسی جهان است که منطبق بر صورت فلکی خرچنگ (سرطان) بنا شده است. این مکان، تنها ساختار دایره‌ای سنگی یافت شده در مصر است. این بنا – که به سال 1998 توسط پروفسور ”فِرِد وندورف“ کشف شد – در جلگۀ فعلا خشکی قرار گرفته است که زمانی، در معرض سیلاب‌های فصلی قرار داشته است.
بر اساس بقایای حیوانات اهلی قربانی شده در این مکان، نَبتا پلایا حداقل از 6500 سال پیش مسکونی بوده است، یعنی یک هزار سال پیش از بنای ”استون‌هِنج“ معروف. پژوهش‌ها همچنین نشان می‌دهد رمه‌دارانِ اولیه از مرکز آفریقا، حدود ده هزار سال پیش به این منطقه کوچ کرده بودند.
این دایره‌ی سنگی، شامل چهار دروازۀ سنگی است. دو تا از این دروازه‌ها، در سمت شمال و جنوب محور زمین، و دو دروازۀ دیگر در جهت افق انقلاب تابستانی قرار گرفته‌اند. در طول سه هفته پیش و سه هفته پس از انقلاب تابستانی، خورشید نیم‌روز چنان بر بالای این بنا قرار می‌گیرد که ستون‌های سنگی هیچ سایه‌ای از خود ایجاد نمی‌کنند.
اختر فیزیک‌دان معروف، ”تامس بروفی“ ادعا می‌کند سه سنگ در دایرۀ میانی این بنا، تصویر قرینه‌ی ستارگان کمربند صورت فلکی شکارچی (اوریون) هستند. با در نظر گرفتن چرخش وضعیت آسمان، زمان تطبیق این بنا با صورت فلکی شکارچی، به 4800 تا 6400 سال پیش باز می‌گردد، تاریخی که با یافته‌های باستان‌شناسی نیز هم‌خوانی دارد.

دایرۀ سنگی منطبق بر صورت فلکی شکارچی در 6500 سال پیش از میلاد

دایرۀ سنگی منطبق بر صورت فلکی شکارچی در 4900 سال پیش از میلاد

یوناگونی

به سال 1987 بود که در اعماق آب‌های جزیرۀ ”یوناگونی“ در ژاپن، سازه‌های سنگی عجیبی کشف شد.
وجود ستون‌ها، پله‌ها و پایه‌های سنگی، لبه‌های بُرش خورده و تیز سنگ‌ها، برخی را بر این باور داشته است که این‌جا بقایای شهر مغروق باستانی است… و آخرین باری که این منطقه خارج از آب بوده است، به هشت تا ده هزار سال پیش باز می‌گردد.
برخی از کار‌شناسان و پژوهش‌گران بر این باورند که شکل‌گیری این سازۀ سنگی، بر اثر عوامل طبیعی بوده و نمونه‌های مشابهی در جهان دارد.
اما اگر این سازۀ مغروق، کار دست آدمی باشد، یکی از کهن‌ترین سازه‌های ساخت دستِ انسان ماقبل تاریخ خواهد بود.

نمونۀ بازسازی شدۀ سازۀ سنگی یوناگومی

دخمه‌های ساکارا

نخستین بار به سال 1851 بود که ”آگوست ماریه“، باستان‌شناس فرانسوی قدم به این دخمۀ زیر‌زمینی واقع در نزدیکی هرم ”زوسر“، در سکارا (سقاره)ی مصر گذاشت.
این سرای مردگان باستانی که قدمت آن به 3600 سال پیش باز می‌گردد، از 24 حجره تشکیل شده و صدها متر طول دارد.
درون هر کدام از این حجره‌ها، تابوتی از جنس سنگ گرانیت وجود دارد، تابوت‌هایی یک‌پارچه، به وزن 60 تا 80 تُن و در‌پوش‌هایی به وزن بیست تُن، که با ظرافت و دقتی خارق‌العاده برش خورده‌اند. این تابوت‌ها قرار بوده است آرام‌گاهِ گاو مقدس مصریان باستان (آپیس) باشند.

گرچه بیشتر این تابوتها در زمان کشف این دخمه، خالی بودند، اما چالش بزرگ‌تر نه موردِ استفادۀ این تابوت‌های سنگی عظیم، بلکه چگونگی استخراج آن‌ها، حمل آنها از فواصل دوردست به ساکارا، و برش دادن ماهرانه و ظریف آن‌هاست. این تابوت‌های سنگ خارا، چنان با ظرافت برش خورده‌اند، و با چنان دقت میلی‌متری و زوایای قائمه‌ای خالی شده و صیقلی گشته‌اند که حتی امروزه، با کمک فن‌آوری‌های نوین، انجام آن دشوار می‌نماید.

درپوش‌های این تابوت‌هات نیز با دقتی خارق‌العاده با ابعاد فضای درونی این تابوت‌ها هماهنگی کامل دارند. تجزیه و تحلیل میکروسکوپی این تابوت‌ها نشان می‌دهد آنها می‌باید با اره‌های عظیمی مجهز به نوک یاقوت، و با قدرت کوبش عمودی دو تُن بر سانتی‌متر مربع، برش خورده باشند.
چگونه و با کدام وسایل ابتدایی، انسان‌های هزاران سال پیش، توانسته‌اند چنین سنگ‌های عظیمی را استخراج و حمل کرده، صد ها متر به درون راهروهای زیر‌زمینی کشانده و با چنین دقت و ظرافتی، این‌گونه برش‌های فوق‌العاده و بی نقصی را، در یکی از سخت‌ترین سنگ‌های زمین، ایجاد کنند؟

آنچه پیش از این خواندیم:
ویرانه‌های اسرار‌ آمیز دنیای کهن (1)
ویرانه‌های اسرار‌ آمیز دنیای کهن (2)