ویرانه‌های اسرار‌ آمیز دنیای کهن (1)

سنگ‌های کارناک

در نزدیکی روستای کارناک (carnac)، واقع در بریتانیِ فرانسه، منطقه‌ای وسیع از سنگ‌های بنا شده به دست بشر وجود دارد. این سازۀ اسرار‌آمیز، که قدمت آن به 6500 تا 5300 سال پیش باز می‌گردد و از اهرام مصر قدیمی‌تر است، مجموعه‌ای از میز‌سنگها، گور‌پشته‌ها، سنگ‌افراشت‌ها و ردیف‌های هندسی سنگ‌هایی است که توسط انسان‌های پایان عصر سنگ، بنا شده است.

در این مکان، بیش از سه هزار قطعه سنگ توسط ساکنان پیشا‌-‌سلتیکِ بریتانی از معادن بریده، حمل شده و در اشکالی منظم، کار گذاشته شده‌اند. بنای اغلب قسمت‌های این سازۀ عظیم، به دوران نو‌سنگی باز می‌گردد اما شواهدی قوی، حکایت از قدیمی‌تر بودن بخشی از این سازه دارد. ارتفاع برخی از این سنگ‌ها به چهار متر و وزنشان به 50 تُن نیز می‌رسد.

افسانه‌های بریتانی، می‌گویند این ردیف‌های منظم سنگی، در حقیقت سربازان رومی بوده‌اند که توسط جادوگر مشهور، مرلین، این‌گونه طلسم شده‌اند.
برخی نیز بر این عقیده‌اند که چینش این سنگ‌ها، در جهت صور فلکی و اجرام آسمانی است که برای مشاهدات ستاره‌شناسی یا استفادۀ تقویمی بنا شده‌اند.

گوبِکلی تپه

گوبِکلی تپه با قدمتی 11 تا 12 هزار ساله، عموما به عنوان قدیم‌ترین پرستش‌گاه یافت شدۀ جهان شناخته می‌شود. در واقع، میان ساخته شدن گوبِکلی تپه تا برپایی اِستون هِنج، زمان بیشتری گذشته است تا میان برپایی اِستون هِنج و دورۀ معاصر!
این محوطه‌ی تاریخی، که در جنوب ترکیۀ امروزی واقع شده، از سال 1996 تا به امروز بهشت باستان‌شناسان بوده است. ستون‌ها و سازه‌های سنگی که اشکال جانداران بومی مختلف بر آنها حکاکی شده است، گاه تا بیست تُن وزن دارند و متعلق به پایان عصر آخرین یخبندان هستند: زمانی که گمان می‌رفت انسان‌ها هنوز در مرحلۀ شکار و گردآوری غذا بوده‌اند.
گوبِکلی تپه که مجموعه‌ای دایره شکل از ساختارهای متعدد است، پیش از کشف کشاورزی، اختراع چرخ، پیدایش مذهب و زبان، کوزه‌گری و اهلی کردن حیوانات بنا شده است. در ساختن این مجموعۀ اسرار‌آمیز، تنها از ابزار سنگی ابتدایی استفاده شده است، ابزاری که هیچ‌گاه در این محوطه یافت نشده‌اند.این سازۀ بزرگ ماقبل تاریخی، چگونه توسط انسان‌هایی که تصور می‌شد غارنشینانی بیش نبوده‌اند، ساخته شده است؟ چگونه این ستون‌های سنگی، بدون ابزار فلزی، چنین تراش خورده و بنا شده‌اند؟ هدف از ساختن چنین مجموعه‌ای چه بوده است؟
دانشمندان جواب‌هایی برای این پرسش‌ها دارند، اما کشف و بازیابی گوبِکلی تپه، تصور ما از انسان ماقبل تاریخ را برای همیشه تغییر داده است.

اُبِلیسک ناتمام اسوان

در معادن سنگ، نزدیک اسوان در مصر، سنگِ تراش‌خوردۀ عظیمِ ناتمامی غنوده است که قرار بوده به عنوان اُبِلیسک در مکانی کار گذاشته شود. اما بر اثر ترکی که در زمان استخراج آن روی بدنه‌اش ایجاد شده، نیمه‌تمام رها شده است.  کارِ تراش این اُبِلیسک، در زمان فرعون حتشپسوت (3500 سال پیش) آغاز شده بود.
اما شگفتی بزرگ در ابعاد این اُبِلیسک ناتمام نهفته است: این ستون سنگی یک سوم برابر بزرگتر از تمامی اُبلیسک‌هایی بود که تا آن زمان بر پا داشته شده بودند، بیش از 42 متر ارتفاع و حدود 1200 تُن وزن دارد. ابعاد آن چیزی در حدود یک ”ساختمان ده طبقه“ است! حتی امروزه، معدود دستگاه‌های بشری هستند که بتوانند چنین سازۀ عظیمی را جابجا کنند…
… مصریان باستان چه نقشه‌ای برای حمل و کارگذاری این اُبِلیسک عظیم داشته‌اند؟